Behiştî Sinan Çelebi

Behiştî Sinan Çelebi

Asıl ismi Ahmed bin Sinan olup "Behiştî" mahlâsı ile şöhret bulan müellif, İstanbul'un ilk subaşısı olan Karıştıran Süleyman Bey’in oğludur. II. Bâyezid döneminde sancak beyliği yapmış olan Behiştî, tezkire kitaplarında Dîvân edebiyatında ilk "hamse"yi yazan, asrının en büyük şairleri arasında zikredilir. 

II. Bayezid döneminde, işlediği bir suçtan dolayı pâdişahın hışmından korkarak Herat'a kaçan müellif, burada tanıştığı Molla Câmî ve Ali Şir Nevâî'nin şefaati sayesinde affedilerek tekrar İstanbul'a dönmüş ve eski vazifesine yeniden tayin edilmiştir. 

"Leylî-vü Mecnûn", "Yûsuf-u Züleyhâ", "Vâmık-u Azrâ", "Hüsn-ü Nigâr" ve "Süheyl-ü Nev-bahâr" adlarını taşıyan şiir kitaplarından günümüze yalnız "Leylî-vü Mecnun" adlı eseri ulaşmış olup, yegâne nüshası İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi'nde (TY, no.: 5591) kayıtlıdır.

Şairliğinin yanı sıra tarihle de meşgul olan Behiştî, kuruluştan II. Bayezid'in saltanatının ilk yıllarına kadar gelen bir "Tevârîh-i Âl-i 'Osmân" kaleme almıştır. Eserini yazarken Âşık Paşa-zâde, Neşrî ve Anonim târihlerden yararlanmıştır. Eserin British Museum nüshası ve Topkapı Revan yazması üzerinde Fatma Kaytaz tarafından bir doktora tezi hazırlanmıştır.

Behiştî'nin vekâyînâmesinin II. Bayezid dönemiyle ilgili kısmı, A. Moser tarafından yayınlanmıştır. Münşiyâne bir üslûpla, manzum ve mensur olarak kaleme alınan eserin, İstanbul Araştırmaları Merkez Kütüphanesi'nde kayıtlı ilk üç cildini içine alan nüshası ve Yıldırım Bâyezid'den Fâtih Sultan Mehmed'e kadarki diğer 4 padişahla ilgili ciltleri içine alan British Museum nüshası ile, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi'ndeki II. Bâyezid'in ilk yıllarını anlatan son cildi Hakan Yılmaz tarafından yayına hazırlanmaktadır.