Fuat Sezgin

Fuat Sezgin, 

24 Ekim 1924 Bitlis doğumlu. 1943 yılında İstanbul Üniversitesi Şarkiyat Enstitüsünde ünlü Alman Oryantalist Hellmut Ritter’den (1892-1971) dersler aldı. Onun yanında Mecâz al-Qur’ân adlı doktora tezini yaptı. O dönemde hazırladığı Buhârî’nin Kaynakları başlıklı doçentlik tezi çalışması alanında bir ilk olma özelliği taşıyordu. Çünkü Fuat Sezgin bu çalışmasında bilinen yaygın kanaatin tersine, İslam’ın ilk dönemlerindeki hadis nakillerinin sözlü değil yazılı kaynaklara dayandığını savunuyordu. Bu hâlâ alanında çok önemli bir kitap olarak kabul edilir.

Aynı yıllarda kısaltılmış adı ile “GAS” olarak bilinen Geschichte des Ambischen Schrifitums, yani “İslam Bilim Tarihi” adlı eşsiz eseri üzerine çalışmaya ve araştırmalarına başlar.
Bu sırada da Türkiye’de önemli bir gelişme olur ve 27 Mayıs’ta askerler darbe ile yönetime el koyar. Askeri cunta 147 üniversite hocasını üniversitelerden uzaklaştırır. Bunlardan biri de Fuat Sezgin’dir. Fuat Hoca üniversiteden uzaklaştırılınca Almanya’ya gider ve oraya yerleşir. Bilim hayatına orada devam eder. İstanbul’da başladığı “İslam Bilim Tarihi”nin ilk cildini 1967 yılında yayınlar. Kitap bilim çevrelerinde büyük yankı uyandırır. Fuat Sezgin’in yaklaşık 60 yıldır üzerinde çalıştığı bu kitabın bugün 14. ve 15. ciltleri matbaadadır. Kitap farklı bilim dallarında kaleme alman biyografiler ve eserleri içerir. Yani adı üstünde bilimler tarihidir. Bir başka ifadeyle İslam tarihinde İbnü’n-Nedîm’in ünlü eseri el Fihrist’i ile başlayan geleneği bugün devam ettirir.

Bundan dolayı da çok kıymetli bir kaynak eser olarak kabul edilir. Ne yazık ki birçok dile çevrilen eser hâlâ Türkçeye çevrilmemiştir! “İslam Bilim Tarihi”ni yazması hiç de kolay olmamıştır. Bir ömür adamıştır bu eser için. 60 kadar ülkeyi gezmiş yüzlerce kütüphanede yüz binlerce cilt dolusu kitap ve yazma eser incelemiştir. Sonunda Kur’an, Hadis, Fıkıh, Tarih, Edebiyat, Tıp, Farmakoloji, Kimya, Matematik, Astronomi, Astroloji, Meteoroloji, Coğrafya gibi değişik bilim dallarının tarihsel sürecini anlatan dünya çapında bu eseri ortaya koymuştur.
Fuat Sezgin , 30 Haziran 2018'de İstanbul'da vefat etti ve Gülhane Parkı'ndaki İstanbul İslâm Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi'nin bahçesine defnedildi.