Francis Bacon

Francis Bacon Verulam Baronu olarak da bilinir (D. 1561 Londra – Ö. 1626 Londra). İngiliz devlet adamı ve filozofu. Doğanın ve toplumun kavranmasında deneyci bilgi öğretisinden yola çıkmış ve tümevarım yöntemini kullanmıştır. Aynı zamanda İngiliz dilinin ustalarından biri olarak kabul edilir.

Hayatı Babası krallık mühürdarı olan Francis Bacon, anne tarafından I. Elizabeth’in başbakanı William Cecil’in akrabasıydı. 1573’te Cambridge’de Trinity College’a girdi. “Kısır” olarak nitelendirdiği Aristotelesçi felsefeye karşı duyduğu hoşnutsuzluk bu dönemde başladı. 1576’da İngiliz büyükelçisinin maiyetinde Paris’e gitti. Babasının ölümü üzerine 1579’da geri döndü.

Eline çok az bir miras geçtiğinden, Gray’s Inn’de hukuk öğrenimi görerek 1582’de avukat oldu. Aynı kurumdaki hocalık ve baro yönetim kurulu üyeliğinden sonra saray hukuk danışmanlığı yaptı. 1584’te parlamentoya girdi.

Kraliçeye ve etkili kişilere çeşitli ülke sorunları ile ilgili mektuplar yazarak göze girmeye çalıştı. Bu çabaları, kral ya da kraliçenin başkanlık ettiği sınırsız yetkilere sahip Star Chamber’ın kâtipliğine geçme hakkını kazanmasının ötesinde bir sonuç vermedi.

1593’te İspanya’ya açılan savaşın giderlerini karşılamak için krallık ödeneklerinin artırılmasına karşı çıkması gözden düşmesine yol açtı. Danışmanlığını da yaptığı dostu genç Essex kontunun girişimlerine karşın, boşalan başsavcılık makamını, yaşamı boyunca rakibi olan Sir Edward Coke’a kaptırdı. Essex kontunun başka makamlar için yaptığı başvurular da hep sonuçsuz kaldı.

Bacon gene de saraya danışman olarak girmeyi başardı. İspanyol hazine gemilerinin yolunu kesmede başarısızlığa uğrayan koruyucusu Essex kontunu, İrlanda’daki Katolik ayaklanmasını bastırma işini üzerine alması için özendirdi. İşlerin ters gitmesi üzerine serinkanlılığını yitirip başına buyruk davranan Essex kontu ile ilgili gayri resmi yargılamada, “iyi yurttaş” olmanın “iyi insan” olmaktan önce geldiğini belirterek, koruyucusunu suçlamaktan kaçınmadı.

1601’de başarısız bir ayaklanma girişiminde bulunan Essex kontunu vatan hainliği ile suçlayan resmi raporu yazdı. Bacon, Elizabeth’in 1603’te ölmesinden sonra, kuzeni Robert Cecil’in de yardımıyla, çeşitli alanlardaki bilgi birikimini I. James’in hizmetine sunma olanağı buldu. İskoçya ile birleşme görüşmelerinde etkin bir görev aldı.

1605’te krala adadığı Advancment of Learning (Bilginin Gelişimi) adlı kitabı yayımladı. Ertesi yıl bir Londra Belediye Meclis üyesinin kızıyla evlendi. Haziran 1607’de başsavcı yardımcılığı görevine getirildiyse de, siyasal alanda pek etkili olmadı. Sonraki yıllarda özellikle taht ile parlamento arasındaki ilişkileri ele alan mektuplarıyla James’i etkileyerek, 1613’te Coke’un yerine başsavcılığa geçmeyi başardı.

Krallığın üstünlüğüne ilişkin görüşlerinden dolayı, geleneksel hukuku ve yargıçların bağımsızlığını savunan Coke ile giderek artan bir çatışmaya girdi. Baskıya karşı ayaklanmanın haklılığı üzerine bir broşür yazan bir din adamı ile ilgili davada, yargıçlara baskı yapılmasına aracılık etti. Coke görevden alındıktan sonra, Mart 1617’de saray başmühürdarı oldu. Ertesi yıl “lord chancellor (adalet bakanı)” ve Verulam Baronu, 1621’de de St. Albans Vikontu